شبکه یاری کودکان کار

 برنامة حمایت روانی – اجتماعی از کودکان، نوجوانان و خانوادهدر موقعیت‌های بحرانی در ارتباط با زلزله کرمانشاهبا رویکرد آموزش رشد محور

شبکه یاری کودکان کارهدف برنامه:

• مداخله مؤثر و به‌موقع در بحران ناشی از زلزله در کرمانشاه با انجام مداخلات روانی – اجتماعی با تمرکز بر کودکان، نوجوانان و خانواده

انتخاب این هدف با توجه به دلایل زیر صورت گرفته است:

1. این هدف در راستای هدف شبکه یاری کودکان کار و انجمن‌های عضو آن در ارتباط با یاری‌رسانی و حمایت اجتماعی از کودکان و خانواده‌هاست و با آن همپوشانی دارد.
2. بررسی‌های انجام‌شده در سطح ملی و بین‌المللی نشان داده است که در موقعیت‌های بحرانی، به دلایل گوناگون، کودکان و زنان ازجمله آسیب‌پذیرترین گروه‌ها محسوب می‌شوند.

با توجه به این اهداف برنامة مداخله در بحران زلزله کرمانشاه به شرح زیر ارائه می‌گردد.این برنامه مبتنی بر رشد همه‌جانبه و یکپارچه کودکان و بر اساس برنامة مراقبت از رشد و سلامت جسمی و روانی آنان در موقعیت‌های بحرانی است.پیش از ارائه برنامه تعاریف مرتبط با آن ارائه می‌شود:

• تعریف رشد همه‌جانبه و یکپارچه کودکان

منظور از رشد همه‌جانبه و یکپارچه کودکان توجه به همة ابعاد رشد آنان با توجه به ارتباط درهم‌تنیده بین آن‌هاست. ابعاد رشد کودکان به شرح زیر است:

• رشد جسمی – حرکتی، رشد عاطفی یا هیجانی، رشد شناختی، رشد اجتماعی و اخلاقی، رشد کلامی، رشد خلاقیت
• دوران کودکی

سال‌های کودکی به گروه‌های زیر تقسیم می‌شود:

• خردسالان – زیر شش سال
• کودکان – 6-12 سال
• نوجوانان – 12-18 سال
• تعریف بحران: بحران موقعیتی است که سازگاری با آن از توانمندی و ظرفیت فرد، فراتر است.

برنامه مداخله در بحران شبکه در سه بخش به شرح زیر ارائه می‌شود.الف) بخش اول- برنامه‌های آموزشیهدف از آموزش ایجاد محیطی شاد، امن، همراه با ایجاد آرامش و ارتباط بین کودکان و نوجوانان از طریق فعالیت‌های زیر با روش‌های مناسب و جذاب است:

• اجرای انواع بازی‌ها، به‌ویژه بازی‌های گروهی و سنتی
• اجرای فعالیت‌های هنری شامل انواع کاردستی، اجرای نمایش، نقاشی و انواع تکنیک‌های آن، قصه‌گویی، تصویر خوانی، قصه سازی به‌صورت انفرادی و گروهی و کتاب‌خوانی
• بازی‌های کلامی مانند جملات ناتمام، تداعی کلامی و…

این بازی‌ها در بیان غیرمستقیم احساسات و عواطف کودکان بسیار مؤثر است.

• آموزش مهارت‌های زندگی با استفاده از منابعی که برای گروه‌های سنی خردسالان، کودکان و نوجوانان وجود دارد.
• استفاده از تکنیک «تن آرامی» برای کودکان و بزرگسالان
• کمک به آموزش دانش‌آموزانی که مدارس آن‌ها به علت زلزله تخریب و تعطیل‌شده است تا از مدرسه بازنمانند.
• ایجاد خانه‌های بازی برای کودکان و نوجوانان به‌ویژه در مناطق محروم
• ایجاد کتابخانه برای کودکان و نوجوانان
• ایجاد خانه بهداشت در مناطق محروم
• ایجاد مرکز مشاوره و روان­شناسی برای کودکان و خانواده
• برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کودکان، نوجوانان و مادران
• نظارت و ارزشیابی فعالیت‌های انجام‌شده در بخش برنامه‌های آموزشی

در ارزشیابی برنامه‌های آموزشی، علاوه بر نظر اجراکنندگان، از کودکان، نوجوانان و مادران نیز نظرخواهی می‌شود.ب) بخش دوم- برنامه‌های حمایتی – اجتماعی1- برگزاری جلسات گروهی با مادران با روش گفتگوی آزاد در ارتباط با مشکلات آنان باهدف بهبود روحیة آنان و افزایش ارتباط آن با یکدیگر. این جلسات نوعی تخلیه آزاد هیجانات و عواطف آنان است.

• برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی برای کودکان و نوجوانان
• برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی والدین

این جلسات به‌منظور کاهش مشکلات عاطفی – روانی حاصل از بحران زلزله مانند افسردگی، اضطراب، ترس و… تشکیل می‌شود و باید توسط مشاوران و روان‌شناسانی که در ارتباط با «استرس پس از سانحه» آموزش‌دیده‌اند، برگزار شود تا بتوانند آسیب‌های ناشی از بحران زلزله را در کودکان و بزرگسالان، کاهش دهند.

• تشویق کودکان و نوجوانان به مشارکت در انجام فعالیت‌های مختلف به‌منظور توانمندسازی و تغییر روحیه آنان
• تشویق زنان و مادران به مشارکت در فعالیت‌های مختلف باهدف استفاده از توانمندی‌های آنان و ایجاد مشغولیت‌های ذهنی برای آن‌ها
• استفاده از روش یاری کودک به کودک به‌منظور برقراری ارتباط بیشتر بین کودکان و نوجوانان
• کمک به بهبود تغذیه کودکان با توجه به اهمیت آن در سلامت آنان
• کمک به بهداشت فردی کودکان و محیط‌زیست آنان با توجه به پسماندهای ناشی از بحران زلزله
• مراقبت از ایمنی کودکان با توجه به خطرات محیطی ناشی از بحران زلزله ازجمله آتش‌سوزی، گازگرفتگی و…
• مراقبت از سلامت کودک در برابر بیماری‌ها در موقعیت‌های بحرانی
• نظارت و ارزشیابی فعالیت‌های انجام‌شده در ارتباط با برنامه‌های حمایتی – اجتماعی

پ) بخش سوم- برنامه‌های اجرایی

• انتخاب مکان مناسب برای فعالیت در منطقه

این انتخاب نقش مهمی در فعالیت‌های اجرایی دارد. برای انتخاب مناسب می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• بازدید گروهی از منطقه و مشاهده آن و گفتگو با افراد بومی
• استفاده از تجربیات گروه‌های دیگر
• استفاده از اخبار و اطلاعات از رسانه‌ها، شبکه‌ها و…

یکی از معیارهای مهم انتخاب مکان فعالیت، میزان محرومیت آن منطقه از امکانات مختلف است.

• اجرای فعالیت‌ها

برنامه‌ریزی برای اجرای فعالیت‌های آموزشی و حمایتی – اجتماعی

• مستندسازی فعالیت‌ها

مستندسازی هم برای شبکه و انجمن‌ها و هم برای استفاده دیگران از اهمیت بسیاری برخوردار است. مستندسازی شامل موارد زیر است:

1. مستندسازی فعالیت‌های انجام‌شده در بخش آموزشی
2. مستندسازی فعالیت‌های انجام‌شده در بخش حمایتی – اجتماعی
3. مستندسازی مشاهدات، مصاحبه‌ها، گزارشات، ملاقات با مسئولین و…
4. مستندسازی برنامه‌های نظارت و ارزشیابی
5. مستندسازی نوشتاری و تصویری از همة فعالیت‌ها

• نظارت و ارزشیابی

نظارت و ارزشیابی یکی از مراحل مهم انجام فعالیت‌های اجتماعی است.ارزشیابی در دو حوزه انجام می‌گیرد:

• ارزشیابی فعالیت‌های انجام‌شده (آموزشی و حمایتی – اجتماعی)
• ارزشیابی مالی

برای هر یک از ارزشیابی‌ها از روش‌ها و فرم‌هایی که وجود دارد می‌توان استفاده کرد.پیوست‌هاپیوست‌های این برنامه به شرح زیر است:

• فهرست کتاب‌های مناسب برای بازی‌های کودکان و نوجوانان
• فهرست اسباب‌بازی‌های مناسب برای کودکان و نوجوانان
• تهیه بروشورهای آموزشی برای والدین و مربیان
• فرم گزارش اجرای فعالیت‌های آموزشی
• فرم ثبت‌نام داوطلبان کار در منطقه
• فرم ارزشیابی فعالیت‌های آموزشی برای مربیان

 فاطمه قاسم‌زادهشبکه یاری کودکان کار

فرم ثبت نام داوطلبان همکاری در زلزله کرمانشاه

form

 عکس هایی از فعالیت های صورت گرفته در سرپل ذهاب